Kiedy: 14.03–21.05.2024

Biennale Malta 2024 to pierwsza edycja międzynarodowego biennale sztuki współczesnej, które ma szansę stać się ważnym wydarzeniem europejskim w tym roku i w przyszłości, na co zwraca uwagę prasa międzynarodowa np. brytyjski „Guardian”, wskazująca na maltańskie Biennale jako jedną z dziesięciu najważniejszych tegorocznych destynacji artystycznych.
Przygotowania do wystawy trwały od blisko roku, dzięki pośrednictwu Ambasady RP w Valletcie oraz MKiDN. Projekt „Polonia” został przez Malta Heritage, organizatora Biennale, zaaprobowany jako polski pawilon narodowy, obok pawilonów Austrii, Chin, Francji, Niemiec, Włoch, Malty, Palestyny, Serbii, Hiszpanii, Turcji i Ukrainy.

Głównym założeniem polskiej prezentacji w pawilonie podczas Biennale Malta 2024 jest pokaz najciekawszych, oryginalnych i aktualnych tendencji w polskiej sztuce współczesnej, po raz pierwszy przedstawianych na Malcie.
Wybraliśmy artystów dojrzałych, z dużym dorobkiem, nierzadko profesorów polskich Akademii Sztuk Pięknych. Przedstawiamy zarówno malarzy i rysowników, jak i twórcę opery.

Drugim podstawowym założeniem i ideą łączącą artystów oraz ich dzieła w pawilonie polskim jest temat nawiązujący do jednego z archetypów kultury europejskiej. Motywu dziejów św. Jana Chrzciciela, a w szczególności jego śmierci na życzenie pięknej Salome, która zażądała w nagrodę za swój taniec przed królem Herodem Antypasem głowy świętego.

Biblijna historia Jana Chrzciciela i Salome ma bardzo wiele odniesień w całej historii europejskiej kultury i sztuki. Wśród wielkich malarzy poruszających ten temat, jak np. Tycjan, Rubens, Gustave Moreau czy Maurycy Gottlieb, najważniejszy jest jednak Caravaggio, który namalował aż cztery dzieła poświęcone temu motywowi, a najwybitniejsze z nich, przedstawiające dekapitację Jana, namalowane zostało do konkatedry św. Jana Baptysty w Valletcie, gdzie wisi do dziś, przyciągając miliony wielbicieli twórczości Caravaggia i zwykłych turystów. Dla bardzo wielu Malta to nie tylko wspaniałe zabytki architektury renesansowej i barokowej, fortyfikacje, cudowne miejsce spędzenia wakacji, ale także Caravaggio.

Do tego dochodzą dzieła literackie, zainspirowane biblijną opowieścią, wśród nich także pisarzy polskich, oraz dzieła kilku kompozytorów, przede wszystkim Richarda Straussa, twórcy opery „Salome”.

Proponując udział w Pawilonie Polski naszym artystom, poprosiliśmy ich o twórcze i współczesne odniesienie się do archetypu Jana i Salome oraz różnych interpretacji tego wątku w kulturze europejskiej ze szczególnym uwzględnieniem obrazu Caravaggia z Valletty. Efekty ich pracy prezentujemy na wystawie. To kilkanaście wybitnych prac. Dodatkowo prezentowany jest fragment zapisu wideo opery „Salome” w reżyserii Mariusza Trelińskiego na scenie Teatru Wielkiego Opery Narodowej w Warszawie.

Dla kuratora z CSW w Toruniu odniesienie do Jana Baptysty ważne jest też jako element łączący Vallettę i Toruń: patronem obu miast jest właśnie ten święty, a główne świątynie to katedry św. Jana. Warto też przypomnieć, że starówki i Valletty, i Torunia znajdują się na liście Dziedzictwa Kulturalnego UNESCO.

Artyści biorących udział w wystawie w polskim pawilonie narodowym:
1. Zdzisław Nitka, profesor ASP we Wrocławiu, prezentujący swoje obrazy,
2. Ryszard Grzyb, artysta niezależny z Warszawy, autor rysunków węglem,
3. Zbigniew Maciej Dowgiałło, artysta niezależny z Warszawy, twórca obrazów,
4. Krzysztof Skarbek, profesor ASP we Wrocławiu, autor malarskiego tonda.
5. Mariusz Treliński, reżyser operowy, dyrektor artystyczny Teatru Wielkiego Opery Narodowej w Warszawie; prezentowany jest zapis video reżyserowanego przez niego przedstawienia „Salome” Richarda Straussa na scenie warszawskiego Teatru Wielkiego.

Obrazy olejne na płótnie i rysunki węglem na kartonie są prezentowane na ścianach w przestrzeni Pawilonu Polski w zabytkowej, XVIII-wiecznej Villi Portelli. Pokaz opery „Salome” na monitorze LCD.

Projektowi wystawienniczemu będzie towarzyszyła sesja krytyczna, opracowany zostanie też anglojęzyczny katalog, przewidziana jest także kompleksowa kampania promocyjna na Malcie, w Europie i kraju.

Kuratorem wystawy jest Krzysztof Stanisławski, koordynatorką Renata Sargalska, a producentem Wojciech Ruminski.
Organizatorem wystawy jest Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu w Toruniu. Projekt współfinansowany przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP, które jest patronem wydarzenia, podobnie jak Ambasada RP w Valletcie.

Głównym organizatorem Biennale Malta 2024 jest Heritage Malta, a jego patronem Prezydent Malty George Vella. Biennale pod auspicjami UNESCO.

Wystawa „Polonia” jest czynna w Villi Portelli w dzielnicy Kalkara w sąsiedztwie Valletty w terminie od 14 marca do 31 maja 2024.

Uroczystego otwarcia polskiego pawilonu narodowego na Biennale Malta 2024 dokona Pani Minister Marta Cienkowska (MKiDN) wraz z Ministrem Kultury Malty Panem Owenem Bonnici. Oprowadzi gości po wystawie kurator Krzysztof Stanisławski wraz z obecnymi na Malcie artystami: Ryszardem Grzybem, Krzysztofem Skarbkiem i Zbigniewem Maciejem Dowgiałłą. Ambasadę RP w Valletcie będzie reprezentował Pan Konsul Łukasz Felczak.

Wernisaż będzie miał miejsce 14 marca 2024 o godz. 12.00 w Villi Portelli (Kalkara, Malta).

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Tags: biennale malta, malta, wystawa