1 października – 26 października 2014

otwarcie wystawy: 1 października, środa, godz. 19.00
kurator: Hans Jürgen Syberberg i Krzysztof Stanisławski

ORGANIZATORZY PROJEKTU: Goethe-Institut, Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu w Toruniu, Stowarzyszenie Kampania Artystyczna

Partnerzy: Opera Narodowa Teatr Wielki, Filmoteka Narodowa, Stowarzyszenie Nowe Horyzonty, Centrum Sztuki Współczesnej w Gdańsku Łaźnia

Przy wsparciu: Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej

Hans Jürgen Syberberg, niemiecki artysta i filmowiec, jest twórcą dzieła totalnego i najbardziej kontrowersyjnym kronikarzem historii kulturowej Niemiec. Należy do najważniejszych postaci współczesnego kina autorskiego i eksperymentalnego. Wystawa w CSW przedstawia dorobek artysty ze szczególnym uwzględnieniem wątków wagnerowskich w jego twórczości. Obejmuje pokaz 30 unikatowych marionetek oraz prezentację pięciu najważniejszych, trwających łącznie ponad 21 godzin dzieł filmowych reżysera w Kinie Centrum.

/WYSTAWA
Wystawa obejmuje pokaz 30 unikatowych marionetek z dwóch filmów: „Parsifal” i „Hitler – film z Niemiec”, prezentację wideo clipów oraz pełne projekcje filmów. Marionetki, pochodzące z ogromnego prywatnego archiwum Syberberga w Monachium, zostały pieczołowicie odrestaurowane i ustawione w formie dwóch obszernych instalacji według projektu artysty. Kostiumy marionetek zostały uszyte przez paryską modystkę z najszlachetniejszych materiałów i ozdobione klejnotami. Jedna z marionetek przedstawia Ryszarda Wagnera w jedwabnym, pikowanym, różowym szlafroku. Zaprezentowane zostaną fragmenty scenografii i rekwizyty, a także unikatowe projekty kostiumów.

/ HANS JÜRGEN SYBERBERG
Susan Sontag nazwała ostatnią część trylogii niemieckiej Syberberga, „Hitler – film z Niemiec”, jednym z najważniejszych dzieł filmowych w XX wieku. Henri Langlois z Cinémathèque Française określił go „Murnauem filmu współczesnego“. Jego dzieła uznane zostały na arenie międzynarodowej za rewelację. Wśród zwolenników twórczości Syberberga znaleźli się także Michel Foucault i Francis Ford Coppola.

Hans Jürgen Syberberg (ur. 1935) kręci filmy od 1955. Ma ich w swoim dorobku ponad dwadzieścia; są wśród nich takie arcydzieła europejskiego kina eksperymentalnego, jak – obok wspomnianego 7-godzinnego „Hitlera” – „Ludwig – requiem dla dziewiczego króla” (1972) czy „Parsifal” (1981-82) – jeden z najbardziej oryginalnych w dziejach kina film operowy, którego akcja rozgrywa się na… gigantycznej masce pośmiertnej Wagnera.
Twórczość Ryszarda Wagnera stanowi dla Syberberga najważniejsze źródło inspiracji. Artysta wyznał: „Wagner – to główne zagadnienie w moich refleksjach na temat stosunku sztuki do polityki”. I dodał: „Tylko Richard Wagner może w pełni przezwyciężyć Hitlera”.
Syberberg jest kontynuatorem wagnerowskiej idei „Gesamtkunstwerk”, dzieła totalnego, łączącego w sobie muzykę, teatr, poezję, obraz, ruch. Artysta, stosując nowoczesne media, tworzy własne „Gesamtkunstwerki” XX wieku. Jest w stu procentach autorem swoich dzieł: scenarzystą, reżyserem, nierzadko operatorem, scenografem, montażystą, autorem opracowania muzycznego, animatorem marionetek.
Hans Jürgen Syberberg jest także artystą wizualnym, w dzisiejszym rozumieniu tego terminu: autorem instalacji, wykorzystujących w nowej, pozafilmowej przestrzeni marionetki ze swoich filmów, oraz instalacje wideo. Najbardziej znaczącymi, tego typu pokazami były aż dwie wystawy, w 1982 i 1997, w ramach Documenta w Kassel, najważniejszym festiwalu sztuki nowoczesnej w Europie, a także instalacja filmowa w Centrum Pompidou w 2003.
Głównym tematem twórczości Syberberga jest refleksja nad ”niemiecką duszą”, niemiecką tożsamością i mentalnością.
Artysta mieszka dziś w meklemburskiej wiosce Nossendorf – w rodzinnym dworze, który stopniowo restauruje. Postęp prac i aktualne działania artystyczne można śledzić dzięki jego stronie internetowej, która dokumentuje każdy dzień, nieprzerwanie od 2001: www.syberberg.de

/ PROGRAM WYDARZEŃ TOWARZYSZĄCYCH WYSTAWIE:
Retrospektywa filmów Hansa Jürgena Syberberga w Kinie Centrum
3-6 października

// 3 października, piątek
godz. 18:00
Winifred Wagner i historia domu Wahnfried
1914-1945 (302 min. – 1 przerwa 10’ o godz. 21.00)
rozmowa reżysera z synową Richarda Wagnera, przyjaciółką Hitlera

// 4 października, sobota
godz. 18:00
Ludwig – requiem dla dziewiczego króla (134 min.)
Film inspirowany ekscentrycznym życiem Ludwiga II, ostatniego władcy Bawarii
godz. 20:30
Listy Richarda Wagnera do kobiet (131 min.)
Pierwsza część filmu Noc – niezwykłego filmowego monologu z udziałem Edith Clever

// 5 października, niedziela
godz: 18:00
Parsifal (260 min. – 1 przerwa 10’ o g. 21.00)
Oryginalna adaptacja opery Wagnera

// 6 października, poniedziałek
godz. 16:00
Hitler – film z Niemiec (442 min. – 2 przerwy po 10’ o g. 18.30 i o g. 20.30)
Najgłośniejszy obraz Syberberga!