ZNAKI CZASU / THE SIGNS OF TIME
Kolekcja toruńskiego CSW Znaki Czasu w Kownie!
26.02 – 04.04.2016
Prace artystów polskich i zagranicznych z kolekcji toruńskiego Centrum Sztuki Współczesnej „Znaki Czasu” w Galerii im. M. Żilinskasa, Muzeum Narodowego im. M. K. Čiurlionisa
oraz w Galerii „Meno Parkas” w Kownie
artyści: Thomas Bayrle, Sharon Balaban, Massimo Bartolini, Heinz Cibulka, Jan Dobkowski, Izabella Gustowska, Jarosław Kozłowski, Katarzyna Kozyra, Wacław Kuczma, Zofia Kulik, Zbigniew Libera, Natalia LL, Lech Majewski, Jarosław Modzelewski, Ewa Partum, Susan Philipsz, Agnieszka Polska, Józef Robakowski, Marek Sobczyk, Supergrupa Azorro, Leon Tarasewicz, Suzanne Treister, Leon Tarasewicz, Andrzej Wasilewski, Katarzyna Tretyn-Zecevic, Krzysztof Wodiczko, Kijewski/Kocur
26 lutego dwie galerie sztuki współczesnej w litewskim Kownie zaprezentują prace z kolekcji CSW – będzie to pierwszy zagraniczny pokaz kolekcji i jednocześnie pierwsza od 14 lat tak obszerna prezentacja polskiej sztuki na Litwie. Galeria kowieńska została otwarta w 1989 dla uczczenia i pomieszczenia zbiorów wybitnego kolekcjonera Mykolasa Żilinskasa (1904-22) – wydaje się więc wyjątkowo dobrym miejscem do prezentacji wystawy prac z innej kolekcji. Natomiast „Meno Parkas”, galeria założona w 1997 r. przez litewski Związek Artystów, to jedna a najaktywniejszych instytucji artystycznych tego kraju, współpracująca z europejskimi środowiskami artystycnymi.
Pokaz obejmuje obrazy, rysunki, fotografie, video i instalacje twórców klasycznych dla rozwoju polskiej sztuki, kilku gwiazd sztuki międzynarodowej oraz kilku gwiazdek młodej sztuki.
Dzieła zostały tak dobrane, aby stanowiły rzeczywiście „świadectwo czasów”, w jakich powstawały, czyli by były reprezentatywne dla okresów i nurtów współczesnej sztuki, głównie polskiej. Nie zostały pogrupowane tematycznie, zgodnie z problemami, mniej lub bardziej wyraźnie zgodnymi z teoretyczną koncepcją kuratorską Krzysztofa Stanisławskiego. Odwrotnie, kurator raczej starał się schować za samymi dziełami, wybierając prace najoryginalniejsze, na najwyższym poziomie artystycznym i oddającymi „ducha swoich czasów”, bez jakiegoś planu tematycznego czy problemowego.
Najstarsze obiekty pochodzą z okresu stanu wojennego, choć na pewno nie są typowe dla dominującej w tym okresie Nowej ekspresji. To kultowy film video Józefa Robakowskiego i dokumentacja równie kultowego performance’u Ewy Partum. Ci twórcy, kiedyś całkowicie offowi nareszcie doczekali się uznania w kraju i na świecie (prace Partum w nowojorskim MoMA). Wspomnianą Nową ekspresję lat 80. przypominają, choć powstały dużo później, dzieła wybitnych malarzy: Leona Tarasewicza oraz członków Gruppy: Jarosława Modzelewskiego i Marka Sobczyka.
Dekadę lat 70. reprezentują, również dziełami powstałymi później, lecz w tym samym stylu, tacy artyści jak Natalia LL (także obecna w MoMA), Jarosław Kozłowski czy Jan Dobkowski. Z kolei lata 90., z dominującą wówczas „sztuką krytyczną”, reprezentują Katarzyna Kozyra oraz Super Grupa
Azorro (Igor Krenz, Wojciech Niedzielko, Łukasz Skąpski). Z tą tendencją związani byli również, acz nie bezpośrednio, raczej jako pionierzy: Zofia Kulik i Zbigniew Libera. Spośród najmłodszych warto zwrócić uwagę na Agnieszkę Polską i Basię Bańdę.
Dopełnieniem zbioru dzieł polskich artystów jest kilka prac twórców zagranicznych, co ma w założeniu podkreślić kontekst międzynarodowy, być próbą szukania punktów odniesienia, choćby niebezpośredniego i nieoczywistego, do trendów i problemów poruszanych przez artystów zachodnioeuropejskich. Do najciekawszych należą dokumentacje i dzieła akcjonistów wiedeńskich: Heinza Cibulki i Hermanna Nitscha, a także praca gwiazdy ostatnich documenta Thomasa Bayrle czy instalacja dźwiękowa laureatki Nagrody Turnera Susan Philipsz.
Ważna jest także prezentacja wybitnych artystów działających zwykle poza Polską, jak Krzysztof Wodiczko z Nowego Jorku (instalacja w Pawilonie Polonia na Biennale weneckim) czy Lech Majewski, dzielący czas pomiędzy Katowice, Wenecję i resztę świata, którego video arty i filmy przedstawiło niedawno nowojorskie MoMA oraz kilkakrotnie weneckie Biennale.
Organizator:
Centrum Sztuki Współczesnej „Znaki Czasu” w Toruniu, dyrektor Wacław Kuczma,
Współorganizator:
Galeria Meno parkas, Kowno, dyrektor Arvydas Żalpys,
Partner:
Galeria im. M. Żilinskasa, Muzeum Narodowego im. M. K. Čiurlionisa w Kownie, dyrektor Oswaldas Daugelis, dyrektor Eglė Komkaitė-Baltušnikienė
Przy współpracy z Instytutem Polskim w Wilnie, dyrektor Marcin Łapczyński
Kurator projektu:
Krzysztof Stanisławski, Warszawa
Współkurator ze strony litewskiej:
Arvydas Żalpys
Koordynator ze strony CSW „Znaki Czasu” w Toruniu:
Piotr Zawałkiewicz.
Przykładowe prace, które pojechały do Kowna
1. Sharon Balaban, Samochód / Car, 2007, kadr z wideo / videostill, zapętlone wideo / video, loop
2. Massimo Bartolini, Panorama, 2011, kadr z wideo / videostill, zapętlone wideo / video, loop
3. Kijewski / Kocur, We Sing Your Body Electric, 1997, rogi sztucznego byka, 24 karatowe złoto, sztuczna lama, sztuczny wilk, mielone Lego, kości kury / artificial bull horns, 24 carat gold, artificial lama, artificial wolf, ground Lego, chicken bones, 150 x 23 cm, zdjęcie / photo: dzięki uprzejmości / courtesy of Galeria Propaganda
