Kiedy: 6 czerwca (wtorek), godz. 18.00
Czytelnia CSW
Kolekcja sztuki współczesnej Krzysztofa Musiała, to zbiór dzieł sztuki, który powstawał (poza niektórymi pracami) w polskiej rzeczywistości powojennej i do rzeczywistości tej, poprzez swój artystyczny przekaz się odnosi. Przemianami zaś w zakresie warsztatu i stylistyk, zapoczątkowanymi podczas Ogólnopolskiej Wystawy Młodej Plastyki Przeciw wojnie – przeciw faszyzmowi, zwanej Arsenałem, zorganizowanej w 1955 roku w Warszawie w ramach V Światowego Festiwalu Młodzieży i Studentów, akcentuje przede wszystkim swoje związki ze współczesnymi dla niej tendencjami w sztuce europejskiej i światowej.
Wykład prof. dr. hab. Jana Wiktora Sienkiewicza będzie próbą odczytania wartości i znaczenie, prezentowanych na wystawie pt. Tu jesteśmy w toruńskim CSW dzieł sztuki polskiej z hiszpańskiej kolekcji Krzysztofa Musiała – w odniesieniu do interesującej nas powojennej sztuki polskiej powstałej w granicach Polski powojennej jak i tej – która powstawała na emigracji po 1939 roku. Z tej racji, iż toruńska prezentacja części zbiorów z kolekcji Krzysztofa Musiała, jest w swoim wyborze narracją o twórczości malarskiej i rzeźbiarskiej która powstała w Polsce od zakończenia drugiej wojny światowej po pierwszą dekadę XXI wieku i nie udziela odpowiedzi na pytane, w jakim kierunku, jakimi drogami i dzięki jakim mechanizmom (a może – z powodu braku mechanizmów) rozwijała się również po drugiej wojnie światowej polska sztuka poza Polską. Chociaż, co należy zauważyć, nie brak w hiszpańskiej kolekcji Krzysztofa Musiała dzieł twórców polskich mieszkających i pracujących poza granicami Polski Ludowej – takich jak chociażby Józef Czapski czy Feliks Topolski. Twórcy ci nigdy nie zaakceptowali pojałtańskiego podziału Europy – i do komunistycznej Polski nie powrócili. W kolekcji Musiała znaleźć też można artystów takich, jak Jan Lebenstein – który z komunistycznej Polski wyjechał w 1959 roku, by z Francji – pod koniec życia, podobnie jak z Wielkiej Brytanii Tadeusz Piotr Potworowski, powrócić do rodzinnego kraju nad Wisłą – i w Polsce umrzeć.
Na przykładzie tej wartościowej wystawy w toruńskim Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu, autor wystąpienia chce zaakcentować, jak świadome „niezauważanie” w polskiej historii sztuki, dorobku plastycznego powstałego poza krajem – spowodowało zawłaszczenie przez PRL-owską propagandę termin „malarstwo polskie” w odniesieniu tylko i wyłącznie do opisu sztuki powstałej w granicach powojennej Polski Ludowej, z pominięciem tej sztuki polskiej (a powodów było wiele – od politycznych, poprzez środowiskowe – a na osobistych kończąc), która od zakończenia drugiej wojny światowej powstawała i rozwijała się w wielu zorganizowanych ośrodkach artystycznych – w pracowniach setek wybitnych polskich artystów-plastyków rozproszonych i tworzących (z racji na pojałtański podział Europy) w ich europejskich i pozaeuropejskich krajach osiedlenia lub wieloletniego pobytu.
Ten poza-Polski dorobek, niesłusznie kwalifikowany jako oddzielna kategoria pod nazwą „sztuka emigracyjna” (a czasami z odcieniem pejoratywności – „polonijna”), w takim samym stopniu – jak sztuka powstała w PRL-owskich granicach do roku 1989 – a po upadku muru berlińskiego w III Rzeczypospolitej – stanowi o wartości całej polskiej sztuki drugiej połowy XX wieku.
Można powiedzieć – powojenny „eksperyment się udał” – plan został zrealizowany. W żadnej z dotychczasowych syntez z zakresu historii sztuki polskiej XX wieku nie podejmowano wątków związanych ze sztuką polską powstałą poza krajem, co w efekcie skutecznie doprowadziło do utrwalenia w Polsce – jednostronnego obraz polskiego dorobku artystycznego w zakresie sztuk plastycznych, ograniczonego do terytorium Polski po 1945 r.
Autor wykładu ma nadzieję, że zespolony ze sobą niebawem, dorobek polskich artystów mieszkających i tworzących w powojennej Polsce wraz z osiągnięciami artystycznymi polskich artystów tworzących od zakończenia drugiej wojny światowej poza Polską, będzie dopiero tworzyć pojęcie „polskiej sztuki współczesnej”.
Wstęp wolny!
Tags: wykład
