Otwarcie: czwartek, 25 października, godz. 19.00, wstęp wolny
Kuratorka: Bożena Czubak
Józef Robakowski jest jednym z najbardziej cenionych polskich artystów. To prawdziwy pionier filmu eksperymentalnego, wszystkich artystycznych języków, które są definiowane jako nowe lub „rozszerzone” media. To prekursor filmowej neoawangardy w Polsce, współtwórca polskiej sztuki wideo, który na początku swojej działalności artystycznej związany był z Toruniem.
Wystawa Moje własne kino będąca obszerną prezentacją twórczości Józefa Robakowskiego jest bez wątpienia ważna nie tylko dlatego, że Robakowski jest jednym z wiodących polskich artystów, ale i ze względu na jego bliski związek z środowiskiem kulturalnym Torunia i toruńskiego Uniwersytetu. W Toruniu zakładał grupy artystyczne: Oko, Zero-61, Krąg oraz należał do Studenckiego Twórczego Klubu Filmowego „Pętla”. W Toruniu studiował historię sztuki i zaczął formować się jako artysta, co wyznaczyło także kierunek jego późniejszej działalności jako artysty, intelektualisty, bojownika i katalizatora wielu ważnych artystycznych ruchów i manifestacji.
Oglądając wystawę Moje własne kino widzimy praktykę artystyczną Robakowskiego pokazaną z dwóch różnych, ale jednocześnie przenikających się perspektyw: „kina rozszerzonego” i „kina własnego”. Pierwsza perspektywa stanowi wyzwanie dla nawyków percepcyjnych odbiorcy, który atakowany jest światłem, dźwiękiem, czy innymi formami przekazu. W jej ramach pokazywane zostaną filmy zaliczane do klasyki kina strukturalnego. Artysta eksperymentował w nich poprzez np. upraszczanie języka filmu i oczyszczanie go z literatury, fabuły czy anegdoty. W tym czasie Robakowskiego interesowały także uwarunkowania ludzkiej percepcji wobec aparatu fotograficznego i kamery filmowej, a także rola tych ostatnich jako przedłużenia psychologicznych i fizjologicznych funkcji organizmu człowieka. Z kolei pod hasłem „kina własnego” kryje się kino oparte na obserwacji najbliższego otoczenia oraz „autoobserwacji”. Artysta jest tutaj zarazem twórcą jak protagonistą, autorem, bohaterem i narratorem. Jak pisze kuratorka Bożena Czubak, „kino własne” jest „rodzajem autorskiego zapisu samego siebie, w którym autobiografia zastępowała kwestionowaną historię, a prywatność była odpowiedzią na rzeczywistość realnego socjalizmu”. Na wystawie w toruńskim CSW zostaną zestawione filmowe autoportrety artysty, autoironiczne gry z własnym wizerunkiem, w których wyśmiewa on artystyczne mity, toczy spory z modernistyczną tradycją i polemizuje z kulturowym establishmentem.
Zgromadzone w przestrzeniach Centrum Sztuki Współczesnej w Toruniu prace proponują narrację, z której wyłania się, jak ujmuje to kuratorka Bożena Czubak, „wizerunek artysty łączący w sobie eksperymentatora i analityka mediów z anarchizującym neodadaistą i zadeklarowanym nihilistą, spadkobiercę awangardowych tradycji z entuzjastą kulturowych peryferiów, jednego z najaktywniejszych animatorów życia artystycznego z twórcą bardzo osobistych narracji filmowych, bywalca międzynarodowych festiwali z rzecznikiem ‚progresywnej sceny łódzkiej’, zasłużonego pedagoga z kontestatorem instytucjonalnych hierarchii”.
Wystawa obejmuje filmy, realizacje wideo, rejestracje działań performance, instalacje i fotografie. Retrospektywny wgląd w twórczość Robakowskiego sięga początku lat 60. i pierwszego filmu artysty zrealizowanego metodą found footage (6,000,000; 1962), która stała się ulubioną techniką współczesnych medialistów. Wystawa prezentuje zarówno ikoniczne dla tego twórcy prace, jak: Rynek (1970), Test (1971),Idę… (1974), Z mojego okna (1978-1999), Pamięci L. Breżniewa (1982), Moje videomasochizmy (1986), jak i mniej znane, krótkie zapisy wideo z ostatnich lat.
Wystawa realizowana jest we współpracy z Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski. Podjęcie współpracy z CSW ZU w Warszawie wynika z głębokiego przekonania, że wielka i dojrzała twórczość Robakowskiego powinna być spójnie zaprezentowana polskiej publiczności, ale przede wszystkim warto ją także pokazać poza granicami kraju i połączenie sił dwóch instytucji powinno umożliwić zorganizowanie objazdowej wystawy po najważniejszych muzeach europejskich i w USA. Obu wystawom towarzyszy także katalog, który zawiera rozmowę Hansa-Ulricha Obrista z Józefem Robakowskim, teksty Łukasza Rondudy, Bożeny Czubak, Marka Nasha, notę biograficzną, bibliografię oraz filmografię artysty.
Specjalnym projektem CSW w Toruniu będzie przygotowanie dodatkowej wystawy o działalności Galerii Wymiany, zatytułowanej Państwo wojny, kuratorowanej przez Piotra Lisowskiego.
-
Ćwiczenie na dwie ręce, 1976, wideo performans, De Appel, Amsterdam -
22x, 1971, 35 mm, 6' (realizacja bezkamerowa) -
Polak mały, 2010, wideo, 2'30'' -
Koncert na głowę, 2009, wideo, 4'30'' -
Prostokąt dynamiczny, 1971, 35 mm, 5' -
Moje wideomasochizmy II, 1990, wideo, 5' -
Jabłko akustyczne, wideo, 1994, 4' -
Pamięci L. Breżniewa, 1982, wideo-film, 9' -
Testament Józefa, 1990, wideo, 4' -
Manifest energetyczny!, wideo, 2003, 2'
