Autoportret artysty w starszym wieku – jego twarz schowana jest za leżącą na pierwszym planie sową, nos zdaje się wdychać zapach piór i skrzydeł. Przenikliwe oczy, z uniesionymi brwiami i wzrokiem uniesionym nad okularami, nawiązują kontakt z widzem. Po prawej stronie kadru kobiecy półprofil, a całość wkomponowana w lakonicznie potraktowany pejzaż, z wysoko zaznaczoną linią horyzontu. Nostalgia odchodzenia łączy się tutaj z pragnieniem czerpania siły z historii, rozumianej jako wierność swojej intuicji. Choć formalnie różna od performansu Jak wyjaśnić obrazy martwemu zającowi (1965) Josepha Beuysa, akwaforta przesiąknięta jest podobną ideą szukania oparcia w mądrości natury.

Zwierzęta pojawiają się w prozie Grassa jako ważna część opowieści, budująca nastrój i tożsamość postaci. Wiele jego tekstów w tytule ma zwierzęta – od przepiórek i kumaka poprzez ślimaka do turbota. Motyw wypchanej śnieżnej sowy pojawia się w powieści Kot i mysz – drugim tomie tzw. gdańskiej trylogii, a służy mu do opisania Joachima Mahlke, jako posiadającego podobną do sowy powagę i zaznaczonego podobnym cierpieniem. Z kolei zdarzenia dziejące się między wypchaną sową a reprodukcją Madonny Sykstyńskiej, fonografem i portretem Piłsudskiego nabierają specyficznych znaczeń. Natomiast w Blaszanym bębenku jeden z bohaterów – Vittlar – unosił brwi, gdy chciał upodobnić się do sowy. A sam Oskar w menażerii „lekkomyślnie zadał się z sową” i próbując przetrzymać wzrok ptaka, ponosi klęskę i głęboko urażony ucieka stamtąd z rozpalonymi uszami. Rozpoznanie pokrewieństwa między ludźmi i zwierzętami, przypomnienie i przywrócenie umiejętności wzajemnej komunikacji leży w zasięgu żywych zainteresowań Grassa – tak literata, jak i artysty wizualnego (…)

Anna Markowska

Dar od Miasta Getyngi w 30 rocznice partnerstwa miast Torunia i Getyngi