Praca Mariana Stępaka składa się z dwóch wyciętych z drewnianej płyty, nieregularnych, symetrycznych względem siebie form, na które naciągnięto wzorzystą tkaninę skarpetek. Formy przylegają do siebie dłuższymi prostymi bokami, stanowiąc jakby swoje wzajemne odbicie, lub będąc częściami osobliwego dyptyku. Dzieło, realizując techniczną formułę instalacji czy ready-made, poprzez swoją płaskość i zasadę naciągnięcia materiału na rodzaj blejtramu przynależy jednocześnie do świata obrazów.

To specyficzne zawieszenie pomiędzy dyscyplinami artystycznymi jest stylistycznym znakiem rozpoznawczym twórczości Mariana Stępaka. Bo choć wywodzi się ona ze stuletniej już tradycji poszukiwania gotowych przedmiotów – które bądź to za sprawą rozmaitych ingerencji, bądź całkowicie bez nich, osiągają status dzieła sztuki – stanowi jednak propozycję odrębną. Rozmaite tkaniny, obrusy, firanki, sukienki, zasłony czy prześcieradła, noszące ślady zużycia lub zniszczenia, naciągnięte na malarskie krosna pełnią tu podwójną rolę: są przedmiotem i jednocześnie odwołują do niego, są rzeczą i stanowią jej wyobrażenie. Tworzy to specyficzne napięcie między podmiotowością i przedmiotowością; relacje miedzy tymi czynnikami pozostają nieokreślone, niejako w zawieszeniu, dopóki trwa remanent w starej garderobie – chciałoby się powiedzieć. Dokonuje się tu też zapis najbardziej banalnych przejawów przemijania, rejestracja losów przedmiotu, które, nieuchronnie zmierzając do swego końca, zostały zatrzymane na pewnym etapie. Dzieła Mariana Stępaka w przewrotny sposób komentują również awangardowy paradygmat oryginalności sztuki.

Filip Pręgowski

Zakup w ramach Narodowego Programu Kultury Znaki Czasu (2007)