Praca, wykonana autorską techniką foto-grafiki i wydrukowana cyfrowo, przedstawia geometryczną i symetryczną kompozycję – w kolorach czarnym, grafitowym, białym i czerwonym – opartą o motyw rytmicznie ułożonych linii poziomych i ukośnych. Naczelną rolę odgrywa tutaj iluzyjność przestrzeni i ruchu, kreowana przez wizualne formy pojawiające się w jej obrębie. Prostokątny kadr obramowany jest z czterech stron marginesami. Wzdłuż lewego i prawego boku biegną identyczne, pionowe pasy wypełnione gęstym motywem poziomych, czarno-grafitowo-białych linii. Górny i dolny bok to również bliźniacze, choć odbite lustrzano i znacznie węższe od bocznych, pasy biało-czerwonych diagonalnych, grubych linii – na dole opadających, a u góry – wznoszących się. Te ostatnie przypominają taśmy ostrzegawcze BHP, przeznaczone dla zabezpieczania prac drogowych przed wstępem osób postronnych. Tak przygotowana „rama” jest wypełniona grafitowym tłem, na którym horyzontalnie biegną białe linie, odkształcone w ten sposób, że dają złudzenie optyczne wypukłości pośrodku. Sugerując się tytułem pracy, ten centralny owal przypomina oko. Interesującym, symbolicznym motywem są także tajemnicze „taśmy drogowe”, które niczym powieki zabezpieczają i chronią ową „gałkę oczną”. Pomimo zatem oczywistej geometrycznej abstrakcyjności formy, mamy inspiracje płynące z form natury – punkt wyjścia artysty do rozgrywek formalnych i wirtuozerii technicznej. To, co najbardziej sugestywne w tej pracy, to złudzenie ruchu i przestrzeni, wydobyte rytmiczną grą linii oraz światłocienia. Uzyskany iluzyjny motyw wciąga nasz wzrok do jakiegoś wnętrza, sugerując istnienie zakulisowego, choć niewidocznego planu. To właśnie taka uliczna taśma oddziela miejsca, do których przechodniom nie wolno wstępować. Natomiast nasz wzrok pragnie zajrzeć w głąb, poza pozorną symetrię i spokój kompozycji, zaś biało-czerwone marginesy wprowadzają niepokój i sygnalizują jakieś ukryte niebezpieczeństwo.
Tytuł całego cyklu, z którego pochodzi FX-OKO – PL nasuwa oczywiste odwołania do skrótu Polski (krajowa domena internetowa, tablice rejestracyjne). W cyklu tym (2006) poszczególne tytuły artysta często zestawia parami (FX-OKO/PL U1 z PL U2; PL-T z PL-C, FX-Piesek/PL Pies 1 z PL Pies 2). Z kolei pojawiający się w pracy, dwuliterowy skrót „FX” (z j. angielskiego „effect”) posiada wiele znaczeń, m.in. jako szeroko rozumiane tzw. „efekty specjalne” – tworzone za pomocą komputera – na potrzeby obrazu, filmu. W tym przypadku, akronim „FX-OKO” byłby tłumaczony, jako „efekt oka”. Wątek ostrzegawczych, biało-czerwonych drogowych oznaczeń – występujący także w innych pracach – poddaje myśl, iż artystę inspiruje nie tylko sama problematyka materii (jak było zwłaszcza we wcześniejszych cyklach), ale również metafor – zakazu, niedostępności, niemożliwości. Twórczość ta jest swoistą grą z widzem – zarówno w sensie znaczeniowym, symbolicznym, jak i w optycznym. Nacechowana jest niekiedy głębszą refleksją, a innym razem dystansem, nutą ironii i poczuciem humoru autora.

Małgorzata Krzyżanowska

Zakup w ramach Narodowego Programu Kultury Znaki Czasu (2007)