Pierwsi europejscy koloniści w Nowym Świecie zniknęli, pozostawiając swoje osady i kartkę ze słowamiPoszliśmy do Croatan. Croatanie to nazwa sąsiadującego z osadą szczepu Indian. Twierdzi się, że wymordowali oni osadników, ale doniesienia o zielonookich Indianach zdają się przeczyć tej wersji zdarzeń. Istnieje hipoteza, że wybrali się w podróż przenoszącą ich w inny wymiar.

Zniknięcie powszechnie kojarzy się z klęską. To co niewidzialne jest umiejscowione poza granicami życia publicznego, a niewidoczny nie ma wpływu na kierunek, w którym społeczność podąża. Lecz co się stanie jeśli przyjrzymy się konkretnym gestom? Kiedy staniemy wobec postaw, które owo „zejście do podziemia” traktują jako element strategii? Te mikropraktyki niejednokrotnie stanowią ćwiczenia z Utopii, która choć niemożliwa w sensie globalnym, być może jest w zasięgu ręki jednostki.

Wykluczenie społeczne może występować pod różnymi postaciami. Może być spowodowane splotem niekorzystnych okoliczności, ale może również stanowić autonomiczną decyzję osoby wykluczającej się. Badanie owych praktyk i ich przyczyn jest centrum, wokół którego projekt jest rozwijany, uwaga natomiast skupiona jest na różnych gestach ustanawiających prywatne utopie.

We wczesnych latach sześćdziesiątych Marcel Duchamp zauważył, że w związku z komercjalizacją świata sztuki jedynym rozwiązaniem dla wielkiego artysty przyszłości będzie zejście do podziemia, stanie się niewidocznym. Ta hipoteza znalazła swą realizację w postawach artystów neoawangardy. Jak jednak spełnić ją w czasach, w których radykalna społeczna zmiana jest postrzegana jako dążenie z gruntu utopijne?

Zniknięcie nie oznacza braku głosu. Pustka nadal komunikuje. W starożytnych Atenach osoba wykluczona z życia publicznego nazywana była idiotą. Idiotą był również człowiek prywatny – ten, który na własne życzenie zrezygnował z dystrybucji władzy i przestrzeni publicznej, a więc udziału w podejmowaniu decyzji dotyczących zbiorowości. Autowykluczenie ujawnia więc granicę pomiędzy dwoma, zdawałoby się rozdzielnymi sferami: publicznym i prywatnym. To, co prywatne jest również polityczne, czy też może być tak rozpatrywane w kategoriach gry, w której stawką jest swego rodzaju władza. Wnętrze, aby zaistnieć, musi przemyśleć swoje konstytutywne zewnętrze.

To co jest wykluczone jawi się jako nie w pełni materialne. Widma przekraczają granicę pomiędzy materią, a tym, co ulotne, między aktywnością i pasywnością. Widmo ojca Hamleta pomimo swojego zawieszenia między egzystencją i pustką zmusza bohatera dramatu Szekspira do podjęcia zobowiązania. Wymuszając przysięgę czy też obietnicę na osobie, której się objawiają, wpływają na świat realny i tym samym wywołują efekt ciągłego przemieszczania się niepewnej granicy pomiędzy prywatnym i publicznym.

Prace i gesty ujawnione w ramach projektu Poszliśmy do Croatan ukazują prawdziwe historie zniknięć i detektywistyczne poszukiwania śladów po tym, co stało się widmowe i konfrontują je z artystycznymi fikcjami, które podejmują tematykę autowykluczenia. Postacie śledczych wymijają się z poszukiwanymi. Idioci przygotowujący grunt pod określenie własnej, osobistej utopii, poszukują odpowiedzi na pytanie o sens życia. Te działania oświetla księżyc, który z jednej strony jest symbolem życia wyobcowanego, a z drugiej jest patronem poetów. Bohaterowie Słusznej drogi Fischlego & Weissa w blasku księżyca odnajdują prawdziwą spontaniczność w muzycznej improwizacji. To dźwięk przenosi pustkę po tym, co odchodzi. Być może widmo jest tylko muzyczną wibracją powietrza.