3 września – 1 listopada 2009
Zbigniew Rybczyński to znany autor filmów animowanych i prac wideo, laureat Oscara oraz pierwszy twórca, który sięgnął po telewizję wysokiej rozdzielczości. Jego prace łączą spektakularne eksperymenty i inwencję formalną z niezwykłym poczuciem humoru i liryki obrazu. Artysta, w swych poszukiwaniach poruszający się po wspólnym obszarze kina, telewizji i sztuki, od lat należy do ulubieńców zarówno krytyków i publiczności.
Traktat o obrazie gromadzi obrazy filmowe i elektroniczne Zbigniewa Rybczyńskiego oraz szkice, rysunki, obliczenia i wykresy ukazujące dochodzenie autora „Czwartego wymiaru” do nowej syntezy obrazu, łączącego fotograficzny realizm dzisiejszych mediów z głębią reprezentacji rzeczywistości właściwą wielkim mistrzom renesansu, jak Piero della Francesca i Leonardo. Całą twórczość artysty przenika imperatyw dotarcia poprzez sztukę do realizmu odpowiadającemu współczesnym możliwościom technicznym i aspiracjom duchowym.
Rybczyński wykorzystuje film i media elektroniczne dla stworzenia obrazów nie pozostających wyłącznie na powierzchni wyglądów, ale wnikających w wewnętrzną prawdę, konieczną nie tylko dla przedstawienia, ale i zrozumienia świata. Artysta dąży do swobodnego kształtowania powiązanej z przedstawieniem formy. Do takiego jej kształtu, który wychodząc od rejestracji rzeczywistości, uwolniony jednak od naskórkowego realizmu, w starannym, dogłębnie wykorzystującym świadomość i kreatywne użycie technologii procesie, oddaje wielkie syntezy i wizje. Wystawa jest pierwszą prezentacją ukazującą w tak pełny sposób metodę twórczą i dokonania artystyczne artysty.
Towarzysząca wystawie książka zawierać będzie bogaty teksty Zbigniewa Rybczyńskiego, Piotra Zawojskiego oraz Piotra Krajewskiego, kuratora wystawy, oraz obszerny materiał ilustracyjny.
Zbigniew Rybczyński – ur. 1949 w Łodzi. Jest reżyserem filmów eksperymentalnych, operatorem i wykładowcą. Po ukończeniu liceum plastycznego w Warszawie pracował w Studiu Miniatur Filmowych. W 1969 r. podjął studia w PWSFTviT w Łodzi, gdzie uczestniczył w działaniach Warsztatu Formy Filmowej. Wszystkie swoje najważniejsze filmy, łącznie z Tangiem, za które jako pierwszy polski twórca otrzymał Oscara (1983), zrealizował w SE-MA-FORze w Łodzi. Po przeniesieniu się do Stanów Zjednoczonych tworzył prace techniką wideo oraz High Definition.
Niezwykłą popularność i przydomek Big Zbig zdobył jako autor wideoklipów do muzyki m.in. Simple Minds, Micka Jaggera czy Johna Lennona, oraz innowacyjnych i urzekających wirtuozerią filmów Steps (1986), Czwarty wymiar (1988) i Orkiestra (1990), które przyniosły mu wielkie uznanie światowej krytyki i publiczności. Od 1987 r. do 1994 roku prowadził własne studio, które wyposażył w najnowocześniejszą wówczas aparaturę HDTV. Oprócz Oscara, Zbigniew Rybczyński ma na swoim koncie liczne wyróżnienia i nagrody, m.in. nagrodę Emmy, The Golden Gate Award na Festiwalu Filmowym w San Francisco, nagrody Electronic Cinema Festival w Tokio i w Montreaux, MTV, American Video Awards, Monitor Awards czy the Billboard Music Video Award. Za Orkiestrę otrzymał nagrodę Prix Italia przyznawaną produkcjom telewizyjnym za najwyższe wartości artystyczne.
Pracował na wielu uczelniach: PWSFTviT w Łodzi, Columbia University w Nowym Yorku, Akademii Sztuki Medialnej (KHM) w Kolonii, obecnie jest profesorem na Yoshiba University of Art and Design w Tokio.
Jednocześnie artysta prowadził badania nad obrazem i efektami specjalnymi, które doprowadziły go do własnych rozwiązań w sferze obrazu elektronicznego zastosowanych w przemyśle filmowym i telewizyjnym, i przyniosły autorowi amerykańskie patenty techniczne.
Rybczyński w roku 2008 otrzymał od Ministra Kultury medal Gloria Artis; Łódzka Szkoła Filmowa przyznała mu tytuł doktora Honoris Causa, otrzymał również przyznawaną przez kolegium artystów prestiżową nagrodę im. Katarzyny Kobro.
Obecnie Rybczyński pracuje wspólnie ze znanym izraelskim pisarzem Eli Barburem nad dwugodzinnym filmem pod roboczym tytułem The Short History of White People, który będzie portretować los Żydów w historii europejskiej cywilizacji.
